Kindermoord op de werkvloer

Geplaatst op 15 juli, 2010 

Vorige week in dierenpark ‘Apenheul’ een presentatie bijgewoond over apenstreken op de werkvloer. Het thema leek me wat flauw maar die oordelen vooraf maakten al snel plaats voor verwondering en soms ook verbijstering over hoe mensen op de werkvloer typisch apengedrag vertonen.

Van de verschillende soorten apengedrag was ik het meest onder de indruk van het verschijnsel kindermoord. Bij sommige apensoorten gebeurt het dat een mannetje de baby apen van een ander mannetje vermoordt om vervolgens zijn eigen nageslacht te produceren.

Tijdens de presentatie werd als werkvloer-voorbeeld gegeven het opleggen van een huisstijl na een  overname. Of een nieuwe afdelingsmanager die het wekelijkse afdelingsoverleg niet meer op maandag maar op dinsdag wil. De oude huisstijl en het oude afdelingsoverleg moeten worden ‘vermoord’ om plaats te maken voor de inbreng van de nieuwe eigenaar of nieuwe afdelingsmanager.

Op zich lijkt dit vrij onschuldig gedrag en vanuit het bedrijfskundig perspectief heel normaal (normaal in de zin van gangbaar). Volgens de apendeskundigen in Apenheul is het niet nodig er oordelen over te hebben maar zijn er allerlei situaties op de werkvloer te herkennen als de apenstreek ‘kindermoord’.

Als je er over gaat nadenken wordt het nog interessanter.

Stel je bedrijf X voor met een vaste leverancier A voor het leveren en onderhouden van bepaalde machines. Op een dag komt er bij bedrijf X een nieuwe inkoper werken. Deze neemt als eerste leverancier A onder de loep en gaat na stevig onderhandelen in zee met leverancier B. Herken je de kindermoord?

Het verhaal gaat verder. Leverancier B mag nieuwe machines leveren en wil ook de door leverancier A geleverde machines onderhouden. Maar die moeten dan wel geleidelijk aan vervangen worden door machines van leverancier B. De machines van leverancier A worden eruit gewerkt en machines van leverancier B komen ervoor in de plaats. Herken je de kindermoord?

Vanuit het perspectief van zaken doen is wat de nieuwe inkoper doet en wat leverancier B doet heel normaal (normaal in de zin van gangbaar). Maar zo is het voor een aap die de kinderen van een andere aap vermoord ook heel normaal om dat te doen.

De Bonobo’s laten zien hoe het anders kan. Omdat bij de Bonobo’s iedereen nageslacht verwekt bij elkaar, is nooit duidelijk welk kind van wie is. Bij Bonobo’s komt dan ook geen kindermoord voor. Waarom zouden ze immers?

Stel je nou voor dat de machines van bedrijf A niet het exclusieve eigendom zijn van bedrijf A maar dat deze machines door open innovatie, een soort van open source samenwerking, tot stand zijn gekomen. Mensen over de hele wereld hebben samengewerkt aan de ontwikkeling van die machines. Van wie zijn die machines dan? Van iedereen. Misschien hebben zelfs mensen aan de machines van bedrijf A gewerkt die ook hebben meegewerkt aan de machines van bedrijf B. Misschien werken bedrijf A en B zelfs wel samen aan de ontwikkeling van machines. De noodzaak om de machines van bedrijf A op straat te zetten en machines van bedrijf B binnen te halen, zou veel kleiner zijn.

Als het om duurzaam ondernemen gaat, waar veel bedrijven de mond vol van hebben, dan kunnen we leren van de Bonobo’s. Bedrijven kunnen beter overal ‘kinderen verwekken’ in plaats van alleen binnen hun eigen bedrijfsmuren. Samenwerken heet dat.

Ik zeg niet dat het niet goed is om machines te vervangen. Soms is dat nodig. Maar wat ik wel zeg is dat door de apenstreek ‘kindermoord’ soms met het vuile badwater ook het kind wordt weggespoeld. Omwille van de poen. Omwille van het eigen nageslacht.

Wat bij de apen kindermoord wordt genoemd, heet bij ons economisch of commercieel handelen.  Spoel het vuile badwater weg en behoudt het kind door ervoor te zorgen dat alles van iedereen is.

Bewaard onder Mening, Ondernemen | 6 Comments

Tags: , ,

De essentie van een onderneming

Geplaatst op 7 juni, 2010 

Connect!

Ik las net een stukje in het boek ‘Connect!’ van Menno Lanting over de belangrijkste kenmerken van wat hij noemt de Connected!organisatie. Onder het kopje ‘Authenticiteit’ schrijft hij:

Merken, organisaties en werkgevers moeten weer ‘mens’ worden. Eigenlijk is dat een passende definitie van authenticiteit: menselijk zijn.

Connect! is een zeer helder en inspirerend geschreven boek over de ontwikkelingen op het gebied van sociale netwerken en de gevolgen daarvan voor organisaties, bedrijven en individuen. Het boek is de geschreven getuigenis van veranderingen die overal om ons heen plaatsvinden.

Borrelen

Toen ik dat stukje las over het weer ‘mens’ worden, dacht ik terug aan een super geslaagde borrel afgelopen vrijdag samen met een groot aantal ex-collega’s. De formule van deze borrel is heel eenvoudig: iemand bedenkt een plaats en tijdstip en nodigt een aantal ex-collega’s uit die hij/zij graag weer eens wil zien en spreken. Iedereen die uitgenodigd wordt mag op zijn/haar beurt weer andere ex-collega’s uitnodigen die hij/zij graag weer wil ontmoeten. Zo ontstaat een informele kettingreactie met aan het eind ervan een borrel waarvan niemand van tevoren weet wie er allemaal komen.

Sommige deelnemers hadden maar korte tijd voor het bedrijf gewerkt (anderhalf jaar) en anderen juist heel lang (veertig jaar). De één had het bedrijf nog maar kort geleden verlaten en de ander deed dat vijfentwintig jaar geleden. Sommigen vertrokken vanwege pensioen of een andere baan en anderen hadden liefst nog wat langer willen blijven maar waren vanwege reorganisaties ontslagen. Het leeftijdsverschil tussen de jongste en oudste deelnemer was meer dan vijftig jaar.

Samen met twee anderen startte ik een paar maanden geleden met veel plezier de kettingreactie voor deze borrel  en afgelopen vrijdag heb ik met nog meer plezier genoten van het samen zijn met zoveel bijzondere mensen.

Menselijkheid

Wat al die mensen gemeenschappelijk hadden, is dat ze voor kortere of langere tijd voor hetzelfde bedrijf hebben gewerkt. Maar wat deze mensen samenbracht en met elkaar verbond, was niet het bedrijf. Mensen kwamen niet samen vanwege financiële cijfers, bedrijfsstrategieën, marketing plannen, of productontwikkelingen. Deze onderwerpen, die de dagelijkse gang van zaken binnen een bedrijf overheersen, waren niet de verbindende factor om samen te komen. Geen van deze onderwerpen vormde ook maar 10 seconden het gespreksonderwerp.

Wat deze mensen samen bracht en met elkaar verbond, was hun mens-zijn. De formele kanten van een bedrijf of organisatie zoals de cijfers, strategieën, plannen, regels en procedures zijn het bekende zichtbare topje van de ijsberg, het stukje dat steeds in de schijnwerpers staat.  Maar het grootste deel van de ijsberg, het onzichtbare deel onder water, is de menselijkheid. Hoewel deze menselijke kant niet zo veel en vaak in de schijnwerpers staat, is het wel de essentie van het bedrijf of organisatie.

Het weer mens worden van bedrijven en organisaties klinkt daarom paradoxaal. De mensen zijn namelijk altijd al de essentie van bedrijven en organisaties geweest dus hoezo dan weer mens worden?

Ik denk dat het mens worden betekent dat het onzichtbare deel van de ijsberg zichtbaar gemaakt wordt. Zoals op zo’n borrel. Verandering betekent soms dat wat er altijd al was, zichtbaar maken. Want ere wie ere toekomt: de mens.

Bewaard onder Boeken, Ondernemen, Persoonlijk | 4 Comments

Tags: , ,

Van mening veranderd

Geplaatst op 28 mei, 2010 

Begin vorig jaar schreef ik in ‘KvK goes Web 2.0‘ nog dat ik zo tevreden was over de Kamer van Koophandel en dat het helemaal geen dinosaurus-achtige organisatie uit het VOC tijdperk is.

Wat maakte dat ik zo tevreden was over de Kamer van Koophandel? Ik had een geweldige contactpersoon, altijd betrokken en belangstellend. Mijn contactpersoon was een echte Linchpin zoals Seth Godin dat noemt, iemand die vanuit menselijkheid het verschil weet te maken. Ze kreeg een nieuwe functie en ik een nieuwe contactpersoon.

Mijn nieuwe contactpersoon weet het verschil niet te maken. Hij is geen Linchpin. En ineens is mijn beeld van de Kamer van Koophandel als een betrokken organisatie weer veranderd in dat van een VOC kolos.

Het zijn de mensen die een organisatie smoel geven. De Linchpins wel te verstaan.

Bewaard onder Ondernemen | 17 Comments

Tags: ,

De schreeuw om menselijkheid

Geplaatst op 23 april, 2010 

Ik ga steeds beter begrijpen wat Seth Godin in zijn boek ‘Linchpin’ cogs noemt. Een cog is een tandwiel, een radertje in het systeem: het fabriekssysteem waar mensen werken die zijn gehersenspoeld om te doen wat ze gezegd wordt zodat ze  vervangbare productie eenheden zijn.

Deze week was ik op het stadhuis en zat te wachten. Het afroepen tot je aan de beurt bent is volledig geautomatiseerd. Bij de ingang staat een computer waar je via een menu kiest wat je komt doen waarna de computer een bonnetje print met daarop een nummer. In de wachtruimte hangen grote displays die laten zien welk nummer er aan de beurt is en bij welke balie.

Tijdens het wachten observeerde ik de baliemedewerkers en hoe ze de burgers ‘afwerkten’. Wat de burger vertelt, vertaalt de baliemedewerker naar taal die de computer begrijpt. En wat de computer daarna op het scherm laat zien, geeft de baliemedewerker in gesproken of geprinte vorm door aan de burger.

Dit proces kan zich afhankelijk van de complexiteit van waar de burger mee komt een aantal malen herhalen. Al die tijd zit de baliemedewerker vrij uitdrukkingsloos te kijken van burger naar computer en van computer naar burger. Als de baliemedewerker begint te praten klinkt dat monotoon. De baliemedewerker is een randapparaat van de computer geworden. Nee, de baliemedewerker is DE computer geworden. De software van het fabriekssysteem heeft zich als een virus geüpload naar de baliemedewerkers.

Nee, geen linchpins hier. Hoewel?

Als mijn dochter en ik naar buiten lopen (heb ik al verteld dat ik samen met mijn dochter was? Nee? Nou, we waren dus samen), passeren we een tafel. Achter de tafel zit een oudere vrouw. ‘Koekje’ glimlacht ze in gebrekkig maar warm Nederlands terwijl ze naar mijn dochter kijkt. Ik glimlach terug. Het werkt: eindelijk verbinding met iemand. Iemand zonder computer. Zij is zonder het te weten een linchpin.

Op Seth  Godin’s blog las ik ‘Sad Tim’ met een soortgelijke strekking: de roep, de schreeuw om menselijkheid op de werkvloer. Emotioneel werk noemt Seth Godin het. Moeilijk is het niet, vraag het de koekjesmevrouw op het stadhuis maar.

Mijn tandarts is ook een linchpin. Hij komt na elke behandeling persoonlijk de wachtkamer ingelopen en roept de volgende cliënt bij voor- en achternaam.  Zijn stem klinkt warm en levendig. Zo anders dan mijn vorige tandarts die een harde zoemer gebruikte met een vreselijk door-merg-en-been-geluid om de volgende cliënt bij zich te roepen. Hij was een cog.

Als je erop gaat letten herken je ze overal: de linchpins en de cogs, de menselijkheid en het fabriekssysteem. Wie gaat overleven denk je?

Bewaard onder Boeken, Mening, Ondernemen, Persoonlijk | 6 Comments

Tags: , , ,

Het fabriekssysteem – een voorbeeld

Geplaatst op 13 april, 2010 

Op een productie afdeling werkt iemand aan een technische installatie. Het is een bijzondere installatie en nog nooit eerder zo gemaakt. Het ontwerp klopt niet helemaal en er zijn extra onderdelen nodig en improvisatie. Wat nu? De meneer die de installatie bouwt, besluit de onderdelen te gaan halen bij een technische groothandel op vijf minuten loopafstand. Bij terugkomst komt hem dit op een officiële waarschuwing te staan omdat hij zonder toestemming van zijn leidinggevende de deur uit was gegaan.

Op aangeven van de leidinggevende deelt het hoofd personeelszaken de waarschuwing uit en komt er een officiële notitie in het personeelsdossier. Om deze case compleet te maken: op het moment dat de onderdelen nodig waren, was de leidinggevende niet bereikbaar omdat hij in vergadering was.

Het gebeurde lang geleden maar er zijn maar zat bedrijven waar het nog steeds gebeurt. Het zijn dezelfde bedrijven waar het management klaagt over gebrek aan eigen initiatief en ondernemersgeest. Maar het fabriekssysteem is niet bedacht om eigen initiatief en ondernemersgeest te stimuleren. Het is bedacht om de regeltjes te volgen. Het is bedacht om van mensen vervangbare productie-eenheden te maken.

Sinds ik Seth Godin in Antwerpen heb horen spreken en zijn boek ‘Linchpin’ aan het lezen ben, kan ik een aantal dingen beter begrijpen. Zoals waarom kinderen al op jonge leeftijd leren binnen de lijntjes kleuren en toestemming vragen als ze naar de wc willen. De leidinggevende en het hoofd personeelszaken uit het voorbeeld zullen dat als kind voorbeeldig hebben gedaan.

Lees ook:

Bewaard onder Boeken, Mening, Ondernemen | 4 Comments

Tags: , , ,

Leren (doen wat je gezegd wordt)

Geplaatst op 12 april, 2010 

Op de terugweg naar huis na een inspirerend avondje Seth Godin in Antwerpen, had ik een overstap op station Roosendaal. Op het perron hoorde ik een vrouw iemand vragen naar de trein naar Vlissingen. De vrouw, nog steeds niet gerust over hoe ze in Vlissingen moest komen, liep verder.

Net toen ik het informatiebord wilde bekijken om mijn aansluitende trein richting Breda te checken, stond ze ineens achter me en vroeg naar de trein naar Vlissingen. Ik zocht op het bord en liet mijn vinger rusten bij haar trein. Ze keek nauwelijks met me mee maar wilde alleen maar horen op welk tijdstip en vanaf welk perron haar trein zou vertrekken. Ik gaf haar de informatie en weg was ze.

Seth’s woorden over hoe het onderwijs een rol heeft gespeeld bij het in stand houden en voeden van het fabriekssysteem, het systeem van instructies opvolgen, procedures volgen en doen wat je gezegd wordt, hadden die avond indruk op me gemaakt. Onderwijs is dus niet die nobele instantie die ik dacht dat het was (ja, ik erken ook dat er positieve uitzonderingen zijn). Eigenlijk heb ik dat altijd wel geweten maar om het voor mezelf te erkennen is toch andere koek. Ik heb het wel eventjes over zo’n 18 jaar van mijn leven. Wat het systeem vraagt, dat leveren de scholen: mensen die doen wat ze gezegd word.

In zijn boek ‘Linchpin’ zegt Seth Godin hierover:

“We’ve been trained to belief that mediocre obedience is a genetic fact for most of the population, but it’s interesting to note that this trait doesn’t show up until after a few years of schooling.”

De vrouw op het station wilde helemaal niet leren hoe het informatiebord werkt. Als ze mijn vinger had gevolgd had ze kunnen zien hoe ze het bord werkt.  Ze wilde alleen tijdstip en perron horen van een ander.

Ik dacht snel terug aan het voorbeeld dat Seth Godin eerder die avond gaf. Hij vertelde dat hij vanuit een vliegtuig dat gestrand was, via zijn laptop een huurauto bestelde. Het was slechts twee uur rijden en dan zou hij thuis zijn. Hij bood drie mensen in het vliegtuig aan om met hem mee te rijden. Niemand wilde met hem mee. Liever bleven ze in het vliegtuig zitten zodat ze de vliegmaatschappij de schuld konden geven als ze niet op tijd thuis zouden zijn.

De vrouw op het station kan mij de schuld geven als ze in plaats van Vlissingen in Amsterdam terecht is gekomen. Ik denk dat ze in Vlissingen is aangekomen en dat ze nog steeds niet weet hoe een informatiebord op het station werkt.

En dat is waarom het fabriekssysteem ten einde loopt, omdat er geen behoefte meer is aan mensen die alleen maar kunnen doen wat ze gezegd wordt. Er zijn mensen nodig die problemen kunnen op lossen en die zelf kunnen uitzoeken wat gedaan moet worden. En het goede nieuws is dat je alles wat je hebt afgeleerd weer kunt aanleren. En alles wat je hebt aangeleerd kun je weer afleren. En je hoeft er niet voor naar school. Godzijdank.

Lees ook:

Bewaard onder Boeken, Mening, Ondernemen, Persoonlijk | 8 Comments

Tags: , , ,

Seth Godin in Antwerpen

Geplaatst op 5 april, 2010 

Voorbeschouwing

De inspiratie voor de blogpost over het kruis als relatiesymboliek en het belang van een gezonde relatie met jezelf, kreeg ik donderdag 1 april toen ik in de trein zat op weg naar het praatje van Seth Godin in Antwerpen.

Ik bedoel het woord praatje niet als kleinerend maar ik vind het woord spreekbeurt zo schools klinken en een toespraak of lezing was het ook weer niet dus daarom maar het woord praatje. Het woord praatje klinkt ook als gelijkwaardigheid tussen de spreker en de luisteraar en die gelijkwaardigheid was er zeker want hoewel groot van naam en faam stond er op het podium een gewoon bijzonder mens.

Ik was de week voorafgaand aan het praatje van Seth Godin bezig geweest mezelf wat kwijt te raken in, om de kruissymboliek van Wendy Palmer te gebruiken, horizontale relaties.  Het is gemakkelijk om verdwaald te raken in relaties met anderen, in hun problemen en uitdagingen, en telkens als het gebeurt, is dat een wake-up call om de focus te verleggen naar de relatie met jezelf en om daarin te investeren.

Naar Seth Godin was voor mij back to basics: investeren in de relatie met mezelf. Er helemaal tussenuit en me te laten inspireren door een goed verhaal, door de stad Antwerpen en door de aanwezigheid van inspirerende en creatieve mensen, linchpins zoals Seth Godin ze noemt.

De kracht van een verhaal

Hoewel ik veel van het werk van Seth Godin ken via zijn blog, boeken en video’s, was ik na afloop aardig onder de indruk. Zijn boodschap klonk zo vanzelfsprekend en logisch dat als Seth er niet mee was gekomen, iemand anders het wel had gedaan. Jij bijvoorbeeld.

Daarmee wil ik geen afbreuk doen aan zijn verhaal, integendeel. Het was juist de kracht ervan want iedereen kon zich tot in zijn/haar tenen inleven in zijn verhaal. Een goed verteld verhaal doet wonderen, het brengt mensen samen, het inspireert en het doet mensen sprankelen. Seth vertelde een goed verhaal.

Het zware gevoel op mijn maag dat ik voor aanvang had en dat was veroorzaakt door Vlaamse friet die zeker niet goedgekeurd was door de cholesterol commissie maar die wel erg goed smaakte, was op slag verdwenen en maakte plaats voor het gevoel zo licht te zijn als een veertje.

Linchpin / samenvatting

Zijn verhaal was het verhaal dat hij vertelt in zijn laatste boek ‘Linchpin’, in het Nederlands vertaald als ‘Onmisbaar’. Hier een korte samenvatting:

Hier een video impressie van Seth Godin in Antwerpen:

Valse beloften zijn dood

Als ik terugkijk naar het praatje van Seth, dan worden een aantal dingen duidelijk. Zoals dat veel Westerse systemen en structuren gebaseerd zijn op het krijgen van een beloning als je de regels volgt en straf als je dat niet doet. Gehoorzaamheid wordt beloond en ongehoorzaamheid bestraft.

School: volg de regels en je krijgt een diploma en werk. Werk: volg de regels en je krijgt salaris, een carrière en aan het eind van de rit pensioen. Kerk: volg de regels en je krijgt het eeuwige leven in de hemel

Deze valse beloften zijn uitgewerkt en dood. Wat nu?

Niemand die het weet en dat is geweldig nieuws. De revolutie heeft het nu voor het zeggen. Het niet weten is nu het kompas op weg naar werkelijk uniek zijn.

Bewaard onder Boeken, Ondernemen, Persoonlijk | 12 Comments

Tags: , , ,

Het werkt als je weet dat je niet alles weet

Geplaatst op 22 maart, 2010 

Wat een plezier heb ik te weten dat ik niet alles weet.

Een prachtig voorbeeld daarvan is het gesprek dat Michael Minneboo, Jooper en ik vorige week hadden over luisteren naar je partner. Geen van drieën had alle antwoorden of wist precies hoe je naar je partner moet luisteren. We hadden wel zo onze eigen ervaringen en door daarover uit te wisselen hadden we niet alleen een leuk gesprek (ja, we hebben ook gelachen), maar hebben we ook van elkaar geleerd.

En na dat gesprek hadden we nog steeds niet alle antwoorden. Ik besloot er een blogje over te schrijven en guess what? De blog trok een heleboel reacties aan van ervaringsdeskundigen, mannen en vrouwen, die ieder hun eigen inzichten en ervaringen deelden over het onderwerp. Van het resultaat zou ik zo een korte handleiding kunnen schrijven of een e-book.

Het grote voordeel van weten dat je niet alles weet, is dat het drempelverlagend werkt om erover te schrijven of anderen om hun input te vragen, het is veel productiever. En het grote voordeel daarvan is weer dat het resultaat (ik schrijf hier resultaat in plaats van eindresultaat omdat het resultaat van zo’n proces nooit ten einde is) zo enorm rijk en gekleurd is en dat het zo snel tot stand komt.

Als ik dat vergelijk met hoe er in veel bedrijven nog gewerkt wordt (eerst alles onderzoeken, analyseren  en rapporteren, daarna uitgebreid vergaderen over het rapport en pas daarna en veel later een slap aftreksel van het oorspronkelijke idee ten uitvoer brengen), dan denk ik: WOW, wat gaan de dingen toch veel sneller en veel leuker als je begint te roeien met de riemen die je al hebt, dat wat je wel weet, ook al is het nog zo weinig.

Weten dat je niet alles weet is echt een zegen. Hoe meer je denkt te weten, hoe langzamer het leer- en groeiproces zich ontwikkelt. Dat is ook één van de redenen waarom jonge kinderen zo snel nieuwe dingen leren.

Ik ben blij met wat ik weet maar nog blijer dat ik weet dat ik niet alles weet. Door te weten dat ik niet alles weet houdt het reptielenbrein zich ook eerder koest.

Iedereen die heeft bijgedragen aan het artikel ‘Hoe luister jij naar je partner?’ : dank jullie wel.

Lees over het reptielenbrein ook:

 

Bewaard onder Mening, Ondernemen, Oplossingsgericht werken | Reageer

Tags: , ,

← Vorige pagina — Volgende pagina →