Vraag en antwoord: Codependency symptomen

Geplaatst op 26 februari, 2010 

In de serie ‘Vraag en antwoord’ de lezersvraag naar codependency symptomen.

Om deze vraag te beantwoorden pak ik er de ‘Bijbel’ op het gebied van codependency bij: Melody Beattie’s boek ‘Codependent No More’. Het boek is in het Nederlands vertaald onder de titel ‘Leef je eigen leven’.

In dit boek beschrijft Melody Beattie een aantal kenmerken van codependency. Omdat het zo’n uitvoerige lijst is, noem ik hier alleen enkele hoofdpunten (door mijzelf hier en daar aangepast en aangevuld):

De zorg voor anderen

In het Engels: caretaking. Van alle kenmerken is dit volgens mij DE klassieker: jezelf verantwoordelijk voelen voor andere mensen, voor wat ze voelen, denken, doen, kiezen, nodig hebben (behoeften) en hun welzijn. Als gevolg hiervan is iemand met codependency zodanig op anderen gefocust dat hij/zij niet of nauwelijks in verbinding staat met zijn/haar eigen gevoelens en behoeften of met hoe hij/zij zelf ergens over denkt, met zijn/haar eigen keuzes, verlangens en welzijn.

Gering gevoel van eigenwaarde

Hierbij kun je onder andere denken aan jezelf overal de schuld van geven, bang zijn om fouten te maken, moeite hebben met het ontvangen van complimenten, bang zijn om te worden afgewezen, slachtoffergedrag, voortdurend negatief over jezelf oordelen, denken dat je niet goed genoeg bent, van jezelf verwachten dat je alles perfect doet, eigenwaarde ontlenen aan het helpen van anderen, aardig gevonden willen worden (people pleasing).

Obsessief gedrag

Jezelf overal zorgen over maken en dat de hele dag door (en soms ook ’s nachts). Veel met anderen bezig zijn, over anderen denken en praten en daar ook niet mee kunnen stoppen. Alle energie richten op andere mensen en hun problemen. Veel piekeren en jezelf zorgen maken.

Alles in de hand willen houden.

In het Engels: controlling. Naast ‘caretaking’ is ook ‘controlling’ een klassieker onder de symptomen van codependency. Denk hierbij aan gebeurtenissen en andere mensen proberen te controleren. Anderen ergens toe dwingen, de baas spelen, ongevraagde adviezen geven, manipuleren, proberen anderen zich schuldig te laten voelen.

Afhankelijkheid

In het Engels: dependency. Daar komt het woord co-dependency ook vandaan: mede-afhankelijkheid. Jezelf afhankelijk maken van dingen buiten jezelf en van andere mensen. Dit leidt tot codependent relaties met anderen, relaties die ongezond zijn. Verwachten dat de ander in de relatie jou gelukkig maakt. Onacceptabel gedrag in een relatie accepteren zoals fysiek, emotioneel en verbaal geweld.

Slechte communicatie

Niet zeggen hoe je je voelt en wat je nodig hebt en het aan de ander overlaten dat maar te raden. Indirect communiceren en hints geven aan de ander in plaats van helder en direct zijn. Geen nee durven zeggen. Jezelf voortdurend verontschuldigen. Denken dat wat je te zeggen hebt onbelangrijk is. Dingen zeggen waarvan je denkt dat anderen ze graag willen horen. Pas met je eigen mening voor de dag komen als je de mening van anderen kent.

Moeilijk grenzen kunnen stellen.

In het Engels: boundaries. Grenzen stellen heeft zowel betrekking op grenzen naar anderen toe (external boundaries) als grenzen naar jezelf toe (internal boundaries). Moeilijk grenzen stellen naar anderen toe kan betekenen dat je onacceptabel gedrag accepteert waardoor je pijn gedaan wordt, gekwetst of vernederd. Moeilijk grenzen stellen naar jezelf kan betekenen dat je bijvoorbeeld meer eet en drinkt dan gezond voor je is. Of dat je andere dingen doet die ongezond voor je zijn of die je op kortere of langere termijn schade toebrengen.

Een ander codependency kern-issue dat ik niet in de lijst van Melody Beattie heb gevonden is zwart/wit denken, denken in extremen, in  goed/fout.

Het gevaar van lijstjes is dat er altijd wel iets tussen zit dat herkenbaar is. Don’t worry: we leven in een dysfunctionele codependent maatschappij en we vertonen allemaal in meer of mindere mate symptomen van codependency. Onze hele maatschappij vertoont symptomen van codependency.

Melody Beattie schreef als vervolg op ‘Codependent No More’ een tweede codependency klassieker. Deze is voor zover ik weet niet in het Nederlands vertaald. Dit boek heet ‘Beyond Codependency’ en gaat over het recovery proces (genezing, herstel) van codependency. Ander onmisbaar gereedschap bij het recovery proces is het twaalf stappen programma. Het twaalf stappen programma is een spiritueel programma dat onder andere met veel succes door de AA wordt gebruikt. Codependency is in de bron een spirituele ziekte. In het Engels: ‘spiritual dis-ease: not being at ease, at one with Spiritual Self’ (citaat van Robert Burney op zijn website Joy2MeU )

Via deze link vind je een artikel op de Joy2MeU website van Robert Burney over het twaalf stappen programma. Onderaan het artikel staan verschillende versies van het twaalf stappen programma waaronder een versie voor codependents.

Bewaard onder Boeken, Codependency, Vraag en antwoord

Tags: , , , ,

Reacties

25 Reacties to “Vraag en antwoord: Codependency symptomen”

  1. Petra on februari 27th, 2010 10:25

    Thank you! Ben het begrip vaak tegengekomen, maar had me er nooit in verdiept. Dit is ook een interessante vertaling van ‘eigen kracht’, ‘vrijheid’ en ‘je eigen weg, je eigen missie volgen’, mijn favoriete onderwerp!

  2. Peter de Kock on februari 27th, 2010 12:00

    Graag gedaan Petra, ik zie het onderwerp graag terug op jouw blog.

  3. Petra on februari 27th, 2010 15:58

    Haha, staat mijn blog daar niet al vol mee dan???

  4. Peter de Kock on februari 27th, 2010 17:52

    Jawel Petra maar er komt toch nog veel meer op je blog? 🙂

  5. Hanneke on februari 27th, 2010 17:16

    De term was me niet bekend. maar ik scoor een 10 op 1 punt na, of liever gezegd, dat was zo. Ik ben (nog steeds) bezig om dat allemaal te veranderen, daar ben ik de rest van mijn leven wel zoet mee;-) Mijn eigen leven leven inderdaad, als je dat niet gewend bent is dat nog best lastig, maar ik vind zelf dat ik op de goede weg ben.
    Grappig is vind ik dat ik in het contact met jou, Peter ook al weer merk dat ik heel snel geneigd ben “je naar de mond te praten” of de gewenste antwoorden te geven of die ik denk dat gewenst zijn. Ik moet erg mijn best doen om goed bij mezelf te blijven.

  6. Peter de Kock on februari 27th, 2010 19:37

    Zoals met zoveel veranderingen gaat het om de progressie Hanneke, niet om de perfectie. Zullen we dan meteen maar afspreken dat we het een keer helemaal oneens zijn met elkaar 🙂

  7. Hanneke on februari 27th, 2010 19:47

    Nu of een andere keer?:-)

  8. Peter de Kock on februari 27th, 2010 20:12

    Als jij er aan toe bent Hanneke 🙂

  9. Codependency in onze muziekcultuur : Peter's weblog on maart 1st, 2010 10:02

    […] ‘Codependency symptomen‘ schreef ik dat onze hele maatschappij disfunctioneel is en symptomen vertoont van […]

  10. Codependency in onze muziekcultuur : Peter's weblog on maart 1st, 2010 10:02

    […] ‘Codependency symptomen‘ schreef ik dat onze hele maatschappij disfunctioneel is en symptomen vertoont van […]

  11. Codependency in onze muziekcultuur : Peter's weblog on maart 1st, 2010 10:02

    […] ‘Codependency symptomen‘ schreef ik dat onze hele maatschappij disfunctioneel is en symptomen vertoont van […]

  12. Codependency in onze muziekcultuur : Peter's weblog on maart 1st, 2010 10:02

    […] ‘Codependency symptomen‘ schreef ik dat onze hele maatschappij disfunctioneel is en symptomen vertoont van […]

  13. Codependency in onze muziekcultuur : Peter's weblog on maart 1st, 2010 10:02

    […] ‘Codependency symptomen‘ schreef ik dat onze hele maatschappij disfunctioneel is en symptomen vertoont van […]

  14. Petra on maart 1st, 2010 16:35

    Ja Peter, inderdaad, de codependency is nu ook op mijn blog aanbeland! Leuk hoor, al die ogenschijnlijk verschillende invalshoeken, die dan toch uiteindelijk weer in elkaar grijpen!

  15. Peter de Kock on maart 1st, 2010 20:32

    Leuk Petra zoals dit allemaal werkt en elkaar bestuift. Op de ene blog wordt een zaadje geplant, op de andere blog wordt het gevoed en op weer een andere blog geoogst.

  16. Vraag en antwoord: hoe kom ik van codependency af? : Peter's weblog on maart 16th, 2010 10:07

    […] Codependency symptomen […]

  17. Vraag en antwoord: hoe kom ik van codependency af? : Peter's weblog on maart 16th, 2010 10:07

    […] Codependency symptomen […]

  18. Vraag en antwoord: hoe kom ik van codependency af? : Peter's weblog on maart 16th, 2010 10:07

    […] Codependency symptomen […]

  19. Vraag en antwoord: hoe kom ik van codependency af? : Peter's weblog on maart 16th, 2010 10:07

    […] Codependency symptomen […]

  20. Vraag en antwoord: hoe kom ik van codependency af? : Peter's weblog on maart 16th, 2010 10:07

    […] Codependency symptomen […]

  21. aleida on januari 13th, 2013 16:53

    Ik heb het boek van Melody Beattie net gekocht. En ontdekt dat ik uit een dysfunctioneel gezin kom.
    Maar ook een gezin met psychopatie problematiek. ik sta hierin alleen, familie verklaart me voor gek.Ik denk dat ik als oudste dochter, geestelijk ben misbruikt,gepest en getreitert vooral door mijn vader en jongste zus.Mijn oudere broer ook.Ik heb vijf jaar therapie gehad, begin het te leren, en te zien.
    Ik heb mijn huwelijk met een Narcist beëindigd, en daarmee de hele wereld over me heen gekregen..
    Ik heb het redden van anderen na ruim veertig jaar losgelaten, en mezelf gered. Ik werd uitgescholden, door mijn vader, door mijn exschoonfamilie,…de verhoudingen in mijn familie zijn verre van goed. Maar ik laat ze,…met al hun problemen, en verwijten, en het alsmaar naar je vissen.., want ze keuren niks van je goed…maar willen wel alles van je weten…en maar trappen, knijpen, bijten. Ik ben een mens, met een eigen mening, een eigen zienswijze, met een eigen leven, en verantwoordelijkheid en daar heb ik mijn handen vol aan. Ik heb rust gekregen, en daarmee mezelf stukje bij beetje terug gekregen.

  22. Peter de Kock on januari 13th, 2013 17:48

    @aleida: dat laatste klinkt bijzonder goed. Wat zul je diep zijn gegaan om zover te komen.

  23. liane on april 4th, 2015 00:38

    @ Aleida, wat een herkenning in jou verhaal. En ik weet de diepte van dit process. Ik zie dat de post al van langer geleden is. Benieuwd hoe het nu met je gaat?

  24. Gilah on december 2nd, 2015 17:41

    Beste Allemaal,
    Wat een herkenning! In het Enneagram wordt dit heel duidelijk uitgelegd. Een gezonde nr TWEE heeft hier geen last van hoe verder je omlaag gaat in niveau hoe erger de codependency wordt. De oplossing in het Enneagram is: luister eerlijk naar je gevoel. Een hele klus. Als we het leren wordt het leven weer fijn om te leven! Veel geluk allemaal en Peter bedankt voor dit artikel.

  25. Peter de Kock on december 2nd, 2015 19:33

    @Gilah: Dank je wel. Een gezonde helper, daar zeg je zo wat. Volgens mij gaat het om belans, niet alleen bij nummer twee maar bij alle rollen. En inderdaad, voelen en hoe je met je gevoelens om gaat, speelt een belangrijke rol. Interessant trouwens dat je het Enneagram erbij pakt, voor mij een mooie gelegenheid daar ook weer eens naar te kijken.

Laat je reactie achter!