Geweldloze Communicatie: kritieken

Geplaatst op 27 juli, 2009 

Op de website van de ‘NLP Kring Nederland’ las ik een artikel waarin enkele bezwaren worden geuit aan het adres van Geweldloze Communicatie. Bezwaren en kritieken zijn bijzonder nuttig omdat ze bijdragen aan reflectie op het gedachtegoed van Geweldloze Communicatie en omdat bezwaren en kritieken kunnen bijdragen aan het dynamische karakter van het gedachtegoed.

Ik vind het daarom interessant om in dit artikel naar die bezwaren te kijken. Ik koppel de bezwaren los van de vergelijking van Geweldloze Communicatie met NLP omdat het me alleen gaat om het gedachtegoed van Geweldloze Communicatie en niet om NLP.

Bezwaar 1: Geweldloze Communicatie beperkt de communicatiemogelijkheden.

Ik ben het gedeeltelijk met de schrijver eens dat je bij communicatie alle mogelijkheden die communicatie biedt moet leren benutten. Ik vertaal dit graag naar: doe wat werkt! De vraag is alleen: waartoe zet je al die mogelijkheden in, wat is je doel? Als je bij de bakker een brood bestelt communiceer je anders dan wanneer je solliciteert naar een nieuwe baan. Je sluit bij je communicatie niets uit maar kiest de communicatie die werkt in een specifieke situatie. Als ik in Engeland ben spreek in Engels en als ik in Nederland ben spreek ik Nederlands omdat dat werkt.

Het doel van de communicatie bepaalt de middelen, de vaardigheden om die middelen te hanteren dragen bij aan het resultaat van de communicatie. En de ander loopt daar als een rode draad doorheen want communiceren doe je niet alleen.

Over het doel van Geweldloze Communicatie zegt de website www.cnvc.org het volgende:

Nonviolent Communication (NVC) is sometimes referred to as compassionate communication. Its purpose is to:

  1. create human connections that empower compassionate giving and receiving
  2. create governmental and corporate structures that support compassionate giving and receiving.

NVC involves both communication skills that foster compassionate relating and consciousness of the interdependence of our well being and using power with others to work together to meet the needs of all concerned.

Als je wilt communiceren vanuit deze doelstelling, dan kies je de middelen die je helpen dit doel te realiseren. Het door Marshall Rosenberg ontwikkelde model van Geweldloze Communicatie kan daarbij een nuttig hulpmiddel zijn.

Wil je en kun je dit doel bereiken door andere hulpmiddelen in te zetten dan het model van Geweldloze Communicatie, dan is dit prima! Ik zou het toejuichen als over deze middelen wordt gepubliceerd zodat iedereen die ervoor open staat ervan kan leren.

Wil je communiceren vanuit een andere doelstelling, kies dan de middelen die je helpen die andere doelstelling te realiseren. Misschien laat je het model van Geweldloze Communicatie dan links liggen zoals wanneer je bij de bakker een brood bestelt.

Het draait om keuzes en om de consequenties van die keuzes. Als je van balsport houdt en je werkt graag met je voeten, dan ga je voetballen. De consequentie is dat je bij het voetballen je handen niet gebruikt. Hou je van balsport en werk je graag met je handen, dan ga je handballen. De consequentie is dat je bij het handballen je voeten niet gebruikt.

Maar om dan voetbal een balsport te noemen met een beperking omdat je je handen niet gebruikt…..? Of om handbal een balsport te noemen met een beperking omdat je je voeten niet gebruikt….? Nee, daar ga ik niet in mee.

En wat betreft de communicatieve efficiëntie waar de schrijver het over heeft: als je bij het voetballen toch je handen gebruikt, dan ben je juist niet efficiënt omdat het spel wordt stilgelegd voor een vrije trap. Ga je bij het handballen toch je voeten gebruiken, dan ben je juist niet efficiënt omdat het spel wordt stilgelegd voor een vrije worp. Ben je bij de bakker en vertel je hoe je je voelt, wat je nodig hebt en doe je de bakker een verzoek jou een brood te verkopen, dan ben je minder efficiënt qua tijdsbesteding. Ben je op een sollicitatiegesprek en zeg je: ‘Die baan graag’, dan ben je minder efficiënt qua kansen op die baan.

Effectief in communicatie ben je naar mijn idee als je:

  1. Je doel kiest.
  2. De middelen kiest die bijdragen aan dat doel.
  3. De vaardigheden ontwikkelt om die middelen in te zetten.

Terug naar de vraag: beperkt geweldloze communicatie de communicatiemogelijkheden? Nee, Geweldloze Communicatie is gewoon één van de vele mogelijkheden waaruit je kunt kiezen. Die keuze maak je aan de hand van het doel dat je wilt bereiken.

Bezwaar 2: de term Geweldloze Communicatie is inconsistent

Daar ben ik het mee eens. Maar om de inconsistentie van de benaming aan te grijpen om tegen Geweldloze Communicatie te zijn is voor mij net zoiets om tegen voetbal te zijn omdat het woord voetbal impliceert dat je het alleen met je voeten speelt terwijl je bij het voetbalspel je hele lichaam mag gebruikten behalve je armen en handen.

Het is naar mijn idee een misverstand te denken dat geweldloze communicatie betekent communiceren zonder te oordelen. Oordelen zijn een gegeven. Of we ze nou wel of niet uitspreken, oordelen doen we allemaal. Wat Geweldloze Communicatie doet is de oordelen herkennen en vertalen naar behoeften. Geweldloze Communicatie oordeelt niet over een oordeel en benut juist het oordeel door de onderliggende behoefte op te sporen.

In het voorbeeld van de schrijver waarbij iemand claimt geweldloos te communiceren kan ik deels meegaan omdat ik denk dat geweldloos communiceren als zodanig niet bestaat. Zie het artikel ‘Geweldloze Communicatie bestaat niet‘. Wat geweld is, is een persoonlijke perceptie. Geweld als zodanig bestaat niet, het bestaat alleen in iemands persoonlijke beleving. En dat is afhankelijk van de persoon en de situatie. Zo kun je een stomp in iemands maag als gewelddadig ervaren maar die zelfde stomp in een boksring is ineens sport. Iemand kan van zichzelf de beleving hebben geweldloos te communiceren en tegelijkertijd kan de ander die bij de communicatie is betrokken dezelfde communicatie als geweld ervaren.

De term Geweldloze Communicatie wil niet zeggen dat je geweldloos kunt communiceren, wel dat je kunt communiceren volgens het model van Geweldloze Communicatie. En hoe je dit ervaart of hoe de ander dat ervaart is een persoonlijke perceptie.

Terug naar de vraag: is de term geweldloze communicatie inconsistent? Ja, en wat dan nog?

Bezwaar 3: Geweldloze Communicatie is een model en modellen hebben ongezonde neveneffecten.

Geweldloze communicatie is geen model maar een proces. Wat de schrijver bedoelt is het model van Geweldloze Communicatie dat een hulpmiddel is bij het proces. Het model van Geweldloze Communicatie is inderdaad een model. Een model dat bedoeld is als hulpmiddel en dat kan bijdragen aan het doel van Geweldloze Communicatie.

Onze taal is ook gebaseerd op een model: het alfabet. Met dit alfabet kunnen we woorden maken en elkaar de prachtigste en de verschrikkelijkste dingen zeggen. Maar om dan het alfabet af te wijzen omdat het ongezonde neveneffecten kan hebben? Nee, daar ga ik niet in mee.

Het model is één ding en hoe je het inzet en toepast is een ander ding.

Terug naar de vraag: kan het model van Geweldloze Communicatie ongezonde neveneffecten hebben? 1. Nee, het model op zich niet omdat het model het model is, gewoon een paar hulpmiddeltjes op papier. 2. Ja, hoe iemand het model toepast kan ongewenste neveneffecten hebben als het bijvoorbeeld wordt gebruikt als een op zichzelf staand trucje in plaats van dat het in dienst staat van de doelstelling van Geweldloze Communicatie.

Slot

Kies de communicatie die voor jou werkt. Als dat Geweldloze Communicatie is: prima! Is dat een andere manier van communiceren: ook prima! Doe wat werkt.

Bewaard onder Communicatie, Mening

Tags: , , ,

Reacties

Laat je reactie achter!