De pianoman

Geplaatst op 22 maart, 2008 

Bernlef schreef het boekenweekgeschenk van 2008. Het boek ‘De pianoman’ is geïnspireerd door een waargebeurd verhaal in 2005 waarbij een onbekende man in Engeland door de politie werd opgepakt. Deze man sprak geen enkel woord en bleek prachtig piano te kunnen spelen.

De pianoman is een boek over de zwaarte van het zwijgen en de lichtheid van het praten. Spreken is zilver en zwijgen is goud leidt tot de dood. Jelle, de vader van hoofdpersoon Thomas Boender, verdrinkt omdat hij zo zwaar was geworden van al dat zwijgen. Thomas zelf lijkt juist op te stijgen als hij na lange tijd van zwijgen weer begint te praten. Hij voelt zich zo licht als een veertje.

Het boek begint met stilte, eenzaamheid, isolement en norsheid, wordt daarna avontuurlijk tijdens de reis die Thomas maakt en eindigt hoopvol. Ik heb het gelezen met een beleving van ‘Zie je wel!’ als uiting van erkenning. Erkenning voor mijn eigen jeugdherinneringen aan ‘Spreken is zilver is en zwijgen is goud’. Ik ben het ermee eens dat je daar aan dood kunt gaan. Ik ben het er ook mee eens dat je kunt opstijgen als je begint te praten. Of schrijven…

De hoofdpersoon van het boek, Thomas Boender, spreekt de eerste drie jaren van zijn leven geen woord. Zijn ouders zeggen alleen het hoognodige tegen elkaar. Als Thomas op zijn vierde ineens zegt “Honger, koek”, reageren zijn ouders stomverbaasd dat hij praat. “Heb jij hem dat geleerd?” zegt zijn vader Jelle achterdochtig tegen zijn moeder Tjitske. Thomas groeit op in stilte en eenzaamheid. Jenny, een nieuwe lerares op school, ontfermt zich over Thomas en geeft hem bijles. Jenny speelt ook piano en daar geniet Thomas van. Ze leert hem piano spelen.

Als Thomas 18 jaar is ontdekt hij ineens dat ‘er een uitweg moet zijn’. ‘Hij pakt zijn paspoort en de 500 euro die hij heeft gespaard met zijn werk op de fietsbandenfabriek en hij vertrekt zonder afscheid te nemen naar Amsterdam. Het verhaal komt in een versnelling als Thomas in Amsterdam Chris ontmoet, een Engels meisje dat haar geld verdient door voor levend standbeeld te spelen. Samen met twee Amerikaanse jongens rijden ze met de auto mee naar Parijs. Een paar dagen later wil Chris terug naar Engeland, Thomas, die in Chris een soort zus ziet, gaat met haar mee. Als ze met de boot in Engeland aankomen is Chris ineens verdwenen. Zij heeft Thomas zijn paspoort mee en van de 500 euro heeft Thomas niet veel meer over.

Hij krijgt een lift van een vrachtwagen chauffeur naar Sheerness. Hij overnacht daar in een vissersbootje. Als hij de volgende dag door het water weer terug naar de wal wil wordt hij door de politie opgepakt. Thomas, drijfnat, spreekt geen woord. Thomas wordt uitendelijk naar een medisch centrum gebracht: ’the madhouse’. Als hem wordt gevraagd zijn naam op te schrijven tekent Thomas een piano.

En hiermee haakt Bernlef in op het waargebeurde verhaal van de pianoman.  De foto van Thomas Boender komt overal in de media en uiteindelijk is het bovenmeester Schaafstra die zijn foto in de krant herkent en er mee naar Jenny gaat, de lerares van wie Thomas heeft leren piano spelen. Jenny herkent hem ook en gaat naar Engeland om Thomas op te halen. Als Thomas Jenny ziet noemt hij haar naam, hij praat weer.  Terug naar Nederland vertelt Jenny dat Jelle, de vader van Thomas, is overleden. Hij is verdronken.

Thomas gaat weer terug naar zijn moeder Tjitske en zegt: “Nu kunnen we praten, praten zonder dat er klappen vallen”. Van al dat zwijgen was Jelle zo zwaar geworden dat hij was gezonken. Voor Thomas zat het zwijgen erop. “Je wordt lichter als je praat” zegt Thomas.

Bewaard onder Boeken

Tags:

Reacties

2 Reacties to “De pianoman”

  1. Els on maart 30th, 2008 11:44

    “Soms kan je opstijgen als je begint te praten.”
    Dat geldt niet alleen voor ondernemers. Ik vind het ook leuk om te praten en te delen en de ene keer stijg ik op en de andere keer niet.Dat is ervaren. Praten met elkaar is niet alleen jezelf openen maar ook groeien door dat wat anderen je te zeggen hebben.
    Wat ik deed met pasen? Lekker eten en drinken(wat ik de vrijdag ervoor met veel plezier(mijn gezelschap in gedachten ) in de supermarkt had gekocht. Gezellig tafelen kan een hele positieve,inspirerende uitwerking hebben zoals je zelf hebt ervaren.

  2. Peter on maart 30th, 2008 12:11

    Els, dank voor je reactie. Misschien is het met praten wel als de vogels: soms stijgen en soms dalen.

Laat je reactie achter!