Dat KAA UUU TEE schuldgevoel
Geplaatst op 22 november, 2010
Quasi gevoelens
Volgens de geweldloze communicatie is jezelf schuldig voelen geen gevoel maar een zogenaamd quasi gevoel. Wat ermee bedoeld wordt is dat het meer zegt over hoe je een gebeurtenis en/of gevoelens daarbij interpreteert, dan over het gevoel zelf. Bij quasi gevoelens past ‘ik heb het idee dat…’ of ‘ik vind dat…’ of ‘ik denk dat…’.
Als jezelf schuldig voelen geen gevoel is maar een interpretatie, wat is dan het gevoel dat je in je lichaam voelt als je het idee hebt, vind dat, denkt dat, je ergens ‘schuldig’ aan bent?
Om te beginnen hou ik niet zo van dat ergens ‘schuldig’ aan zijn. Liever zeg ik dan bijvoorbeeld: iets gedaan hebben (of niet gedaan hebben) dat je betreurt en dat je graag anders had gedaan.
Gevoelens
Het gevoel hierbij kan bijvoorbeeld droefheid of verdriet zijn. Voorbeeld: je hebt knetterende ruzie gemaakt met je beste vriend of vriendin en je voelt je bedroefd dat je hem/haar niet zo respectvol hebt behandeld als je graag had gewild.
Een ander gevoel dat kan spelen is angst. Angst voor de consequenties of angst voor de straf. In het voorbeeld van die knetterende ruzie kun je bijvoorbeeld bang zijn om de vriendschap te verliezen.
Het venijn met angst voor straf is dat het niet zozeer anderen zijn die ons straffen (al kunnen we hun gedrag wel als staf ervaren), maar dat we vooral onszelf straffen. We straffen onszelf vaak onbewust door aan de lopende band over onszelf te oordelen, oordelen over wat we hebben gedaan (het was stom wat ik deed) of erger nog, oordelen over wie we zijn (ik ben stom dat ik dat deed).
Maar wat het gevoel ook is, droefheid, verdriet, angst, of een combinatie daarvan, de beleving van ergens ‘schuldig’ aan zijn, vraagt om actie.
Het twaalf stappen programma
Het spirituele twaalf stappen programma kent hiervoor de stappen 8 en 9.
8. We maakten een lijst met de namen van allen die door ons schade en leed hadden ondervonden en verklaarden ons bereid om dit bij hen allen goed te maken.
9. Wij hebben waar het mogelijk was dit rechtstreeks weer met zulke mensen goedgemaakt,behalve wanneer dit hen of anderen zou kwetsen.
In het voorbeeld van die knetterende ruzie zou je die vriend of vriendin kunnen zeggen dat je jouw aandeel in de knetterende ruzie betreurt. Soms is het nodig een stap verder te gaan en expliciet te benoemen wat het precies is dat je gedaan of gezegd hebt wat je betreurt.
In bepaalde situaties volstaan woorden niet. Stel dat je tijdens die ruzie met je beste vriend of vriendin een wild armgebaar hebt gemaakt en daarbij de bril van je vriend of vriendin hebt beschadigd, dan is het nodig dat je ook de schade aan die bril vergoedt.
Wat nodig is om te doen, is eigen verantwoordelijkheid nemen voor jouw aandeel in wat er is gebeurd. Eigen verantwoordelijkheid nemen voor jouw aandeel maakt je vrij. Dat betekent niet dat je daarmee de vriendschap kunt behouden. Misschien dat je beste vriend of vriendin je verhaal aanhoort en alsnog besluit geen vriendschap meer te willen. Dat kan pijnlijk zijn. Maar eigen verantwoordelijkheid nemen doe je niet om de eventuele consequenties van wat er is gebeurd te controleren of te manipuleren, maar om jezelf vrij te maken. Over de uitkomst heb je geen controle.
Het helen van de emotionele wond
Aansluitend op de blogpost ‘Herinneringen en de emotionele wond’: het kan helend zijn voor de wond om te werken met de stappen 8 en 9 van het twaalf stappen programma.
Bijvoorbeeld de herinneringen aan, en emotionele wond van, die relatie die lang geleden niet is geworden wat je graag had gewild. Werken met de stappen betekent dat je op zoek gaat naar jouw aandeel in het mislukken van die relatie en dat je daar eigen verantwoordelijkheid voor neemt. Bijvoorbeeld door je ex-partner te vertellen over je zelfonderzoek en dat je jouw aandeel in het beëindigen van de relatie betreurt.
Het maakt je vrij. Niet van de ene op de andere dag maar je haalt de kracht weg van dat innerlijke deel dat er op uit is jezelf te straffen voor iets dat misschien 10 jaar, 20 jaar of nog langer geleden is gebeurd. Eigen verantwoordelijkheid nemen maakt vrij. Werken met de twaalf stappen maakt vrij.
KAA UUU TEE?
Als een schuldgevoel geen gevoel is maar een quasi gevoel, waarom voelt het dan zo KAA UUU TEE? Mijn oordeel over het gevoel heeft niets met het gevoel te maken, of het nou bedroefdheid is, verdriet, angst of iets anders. Mijn oordeel gaat uit naar de stem van de innerlijke criticus die zich zo heerlijk amuseert in situaties die ik in deze blog als voorbeeld noem. Situaties die ook maar een beetje ruiken naar ‘schuld’ zijn brandstof voor de innerlijke criticus. Je kunt van die innerlijke criticus meer last hebben dan van wat er feitelijk is gebeurd.
Bewaard onder Communicatie, Mening, Persoonlijk
Tags: eigen verantwoordelijkheid, emotionele wond, gevoelens, geweldloze communicatie, heling, quasi gevoelens, schuldgevoel, straf, twaalf stappen programma
Reacties
11 Reacties to “Dat KAA UUU TEE schuldgevoel”
Laat je reactie achter!
Creative commons
Zwerven door het alledaagse van Peter de Kock is in licentie gegeven volgens een Creative Commons Naamsvermelding-NietCommercieel-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie.
Neem voor commercieel gebruik eerst even contact met me op zodat we daar een afspraak over kunnen maken.
Ben het met je eens: vaak heb je zelf meer last van ‘schuldgevoelens’ dan degene die je ‘kwaad hebt gedaan’. Soms is er feitelijk niet zo heel veel gebeurd en is het in je hoofd of gevoel groter dan het was. Ik vraag me dan af: wat als je met stappen 8 en 9 aan de slag gaat met iets wat een tijd geleden is gebeurd, en je bij iemand aanklopt, en die persoon kan zich het voorval niet herinneren omdat het geen betekenis voor hem of haar had?
Dat kan @Michael. Ik heb dat wel eens meegemaakt. Maar het gaat bij de stappen niet om de ander, het gaat om degene die ermee werkt.
@Peter: Maar je loopt dan wel de kans dat je dan bij anderen dingen oprakeld waar ze niet mee geconfronteerd willen worden. Of maak je dan bij een ander niet iets groter wat eigenlijk klein was gebleven, of zelfs niet belangrijk, als je er niet over begonnen was. Met andere woorden: door jezelf te helpen, kun je dus een (nieuw) probleem veroorzaken.
Da’s een goeie @Michael. Klopt, als je denkt dat je er de ander schade mee toebrengt, dan doe je het niet. Dan kun je iets anders verzinnen zoals de ander een brief schrijven (niet versturen natuurlijk) en daar symbolisch de fik erin.
Een arts op Santorini ontdekte dat veel mensen ziek werden door schuldgevoelens. ‘Laat je schuldgevoel los,’ adviseert hij zijn patiënten of: ‘Als dat niet lukt, stop dan met dat wat je schuldgevoel veroorzaakt.’
Bovenstaande was ooit een kort blogje van me, waar onlangs opeens iemand op reageerde. In de korte, maar intensieve mailwisseling met deze ‘onbekende’ concludeerde ik min of meer dat schuldgevoel ook jezelf overschatten is. Alsof jij altijd overal iets aan kunt doen en verantwoordelijk bent voor anderen.
Misschien hebben we wel minder in de hand dan we denken en zijn we wel wat minder verantwoordelijk voor een ander dan we zouden willen geloven.
Dan heeft schuldgevoel dus te maken met ‘het willen controleren’ of willen sturen. Als het niet onder controle is, raken we uit balans en gaan we het onszelf aanrekenen.
Daar ligt voor mijn gevoel het geheim: Het (alles) accepteren zoals het is, is de kunst van het loslaten en laten zijn wat het is. Onze moeilijkste les in het leven! Maar o zo bevrijdend!
Bedankt @Petra, mooi stukje verdieping. Ik denk dat het inderdaad helpt om je eigen rol niet te overschatten door de verantwoordelijkheid voor de ander op je nek te nemen. Onderschatten van je eigen rol werkt ook niet echt omdat je daarmee voorbij gaat aan je eigen verantwoordelijkheden. Misschien zou je het 12 stappen programma wel een loslaat-programma kunnen noemen.
@Peter: Dat lijkt me een goede oplossing.
Toch is het goed dat er een innerlijke criticus van binnen aan het werk is. Zonder dat is het moeilijk om emotioneel te groeien, dan leer je niet meer van jezelf.
Lijkt me trouwens wel iets heel lastigs, om een ex-partner op te zoeken om problemen uit het verleden te bespreken. Zouden veel mensen dat niet als een soort van egoisme ervaren? Zo van, hij heeft een probleem en daar komt hij mij na al die jaren nog eens mee lastig vallen?
Overigens moest ik bij het lezen van deze blogpost heel erg aan de tv-serie ‘My name is Earl’ denken 🙂
My name is Earl, precies @Jooper. De innerlijke criticus heeft inderdaad ook een nuttige kanten, net zoals oordelen nuttig kunnen zijn om onbevredigde behoeften te herkennen. Zoals ik het zie zijn er erschillende soorten innerlijke critici. Zo kan de innerlijke scepticus nuttig zijn. De soort die ik aan het eind van de blog bedoel, wordt ook wel de ‘critical parent voice’ genoemd.
Ik vergat nog een deel van je vraag te beantwoorden @Jooper. Er zijn allerlei reacties mogelijk van degene met wie je jouw aandeel aan het verleden bespreekt. Boosheid, verdriet, onbegrip, kan allemaal. Maar je doet dit voor jezelf. De ander kan het gesprek ook als erkenning ervaren voor wat hij/zij jaren geleden heeft meegemaakt. Het kan zelfs bijdragen aan een nieuwe vorm van contact (al is dat niet de intentie).
[…] Dat KAA UUU TEE schuldgevoel […]